Rechtdoor lopende akkers omringd door een glooiend landschap – dat is al eeuwenlang het beeld van het gehucht Land van Kleef, gelegen ten noordoosten van Loon op Zand. Deze pittoreske omgeving is sinds de twintigste eeuw aangeplant met dennen en trekt nu vooral recreanten aan. Archeologische ontdekkingen tonen aan dat dit gebied al sinds de midden-ijzertijd bewoond is. Zo vond een inwoner van Loon op Zand enkele jaren geleden, tijdens een wandeling in het Land van Kleef, per toeval resten van een voorraadpot, waarin verschillende kleinere potten waren opgeslagen. Deze potten, gemaakt van Somne Marne-aardewerk, zijn gedateerd rond 500 voor Christus. Dankzij deze vondst werd niet alleen de aanwezigheid van bewoners in deze streek bevestigd, maar ook meer inzicht verkregen in hun cultuur.

De Kerkenakker

Op papier duiken de eerste vermeldingen van de bewoners van het Land van Kleef pas later op. In 1233 schonk Hendrik I, Hertog van Brabant, het patronaatsrecht van de kerken van Waalwijk, Loon op Zand en Drunen aan de abdij van Tongerloo, zo kreeg de abdij het recht om hier pastoors te benoemen. De Loonse kerk was gewijd aan de heilige Willibrordus (658-739) en werd gebouwd op wat nu bekendstaat als de Kerkenakker, een paardenweide midden in de bossen van het Land van Kleef. Deze weide heeft aangrenzende zandwallen ten noorden en westen ervan. Hier bevond zich dus eeuwenlang de oude parochiekerk van Loon op Zand. 

De naam Land van Kleef verwijst waarschijnlijk naar het Duitse vorstendom Kleef, dat in de middeleeuwen nauwe banden had met deze regio. Een voorbeeld hiervan is dat Ada van Kleef, in de tijd van Hendrik I, getrouwd was met Lodewijk van Loon. De bisschop van Luik, waaronder Tongerloo viel, steunde Lodewijk van Loon in zijn poging om Ada de titel van gravin te geven. Het is mogelijk dat deze banden ertoe hebben geleid dat de schildtienden rondom de Willibrorduskerk uiteindelijk bij de familie Kleef terechtkwamen.

De adellijke verhoudingen in die tijd leken wel op de intriges van een moderne soap, met de familie Kleef die haar naam vestigde in de adellijke kringen van Vlaanderen, Holland en Gelre. Wat vaststaat, is dat de naam Land van Kleef al eeuwenlang verbonden is met dit gebied, en dat het voor Loon op Zand veel meer betekent dan alleen het straatnaambordje langs de Venloonstraat.