FIGUREN EN DECORATIES

Heraldiek, ook wel wapenkunde genoemd, is onder meer in de loop van de twaalfde eeuw in Europa ontstaan om wapenuitrustingen van de ridders te versieren met symbolische voorstellingen, in de vorm van emblemen, waaruit later de "wapens" zijn ontstaan. Het wapen is simpelweg samengevat de afbeelding die je ziet op een wapenschild.

Voor de twaalfde eeuw hadden ridders en landen ook al heraldische wapens, maar deze veranderde toen nog vrij vlug van ontwerp of eigenaar. Vanaf de twaalfde eeuw zijn deze wapens steeds prominenter in permanent bezit van families en worden deze erfelijk gemaakt.

Oersymbolen

Tegen het einde van de 14de eeuw verschenen de speelkaarten in Europa. De monnik Ingold vertelt in zijn boek Das Guldin Spil dat ze in 1472 naar Duitsland zijn gebracht door soldaten die rond 1310 in het gevolg van keizer Hendrik VII terugkeerden.

Er verschenen op de Duitse kaarten vier symbolen waarvan de oorsprong moeilijk te herleiden is: harten, bellen, bladeren en eikels. Ze zouden zich hebben ontwikkeld uit de bekers, munten, stokken en zwaarden van de Italiaanse kaarten. Er wordt wel gezegd dat ze de jaargetijden voorstellen; harten voor de lente, bellen voor de zomer, bladeren voor de herfst en eikels voor de winter. We gebruiken nu: Harten, Klaveren, Ruiten en Schoppen. Deze figuren schijnen in Frankrijk ontstaan te zijn.

In de heraldiek is rood een hoofdkleur: harten en ruiten zijn rood. Ruiten zou de punt van een lans of speer zijn. Als je die in het hart steekt, komt er bloed tevoorschijn. Dit zijn dan symbolen van leven en dood. Vandaar de kleur rood die hier is toegepast.

De schoppen is een blad van de lindeboom, een oud Germaans symbool. Freija was bij de Germanen de godin van de vruchtbaarheid. Zij rustte tijdens haar reizen in de takken van een lindeboom. Volgens oud gebruik werd er vroeger een lindeboom geplant als er een baby werd geboren. Zolang het de linde goed ging, ging het de baby ook goed. De linde trekt zijn kracht uit de aarde de zwarte grond. De linde vinden we nu nog wel als levensboom in de bovenlichten van sommige deuren. De klaver is tevens een symbool van groei en vruchtbaarheid. Zij groeit uit de aarde en is voedsel voor dieren. Zo zouden de tekens van de speelkaarten dan symbolen zijn van leven een dood: vruchtbaarheid en wasdom.

Een helm boven het wapenschild

De helm die boven een wapenschild wordt afgebeeld, is een essentieel onderdeel van de heraldiek. De helm speelt niet alleen een rol bij de esthetiek van het wapen, maar heeft ook een symbolische betekenis. Helmen kunnen op verschillende manieren worden afgebeeld, afhankelijk van de rang, status en oorsprong van de persoon of instelling die het wapenschild draagt. Hier volgt een uitleg van enkele van de meest voorkomende soorten helmen in de heraldiek en wat ze vertegenwoordigen:

De keuze van de helm boven een wapenschild is belangrijk omdat het de rang, status en oorsprong van de drager weerspiegelt. Bovendien kunnen helmen worden gecombineerd met andere elementen, zoals helmtekens, mantels en wrongen, om een uniek en onderscheidend ontwerp te creëren dat de identiteit en geschiedenis van de drager van het wapenschild uitdrukt.

Symbolen en diens betekenissen